De bronzen herinnering (Nederlands elftal 2014)

Het behalen van de derde plek op het WK 2014 is één van de grootste prestaties ooit van het Nederlands elftal. De grondlegger van dit succes is coach Louis van Gaal. Zijn belangrijkste daad is het veranderen van de formatie in aanloop naar het Wereldkampioenschap. Hij schakelt naar een formatie waar meer defensieve zekerheid is ingebouwd. Veel analisten reageren hier in eerste instantie sceptisch op en uiten openlijk kritiek. Maar Van Gaal kiest ervoor om vast te houden aan zijn ideeën en stapt af van de Hollandse school. Hij verrast hiermee vriend en vijand. Na de wedstrijd tegen Spanje (5-1) zijn de reacties vanuit de wereld lyrisch. Alan Shearer spreekt bij de BBC over een sensationele overwinning. Thierry Henry spreekt zelfs van het terugkeren van het totaalvoetbal. De prestaties van het Nederlands elftal resulteert uiteindelijk in een derde plek. Ze laten in de troostfinale gastland Brazilië volledig kansloos (3-0). Maar wat houdt de toegepaste tactiek van Louis van Gaal nu precies in? Dit artikel onderzoekt de 1-5-3-2/1-3-5-2 formatie, die Van Gaal heeft toegepast op het Wereldkampioenschap van 2014.

1. Formatie/ Selectie

Vlak voor het begin van het Wereldkampioenschap krijgt Van Gaal twee tegenslagen. De kansloze nederlaag tegen Frankrijk en de langdurige blessure van Kevin Strootman. Van Gaal twijfelt over de kracht van de defensie, aangezien er weinig verdedigers met internationale ervaring in de selectie zitten (zie tabel). Reden voor Van Gaal om te zoeken naar een nieuwe formatie. Een formatie waar meer defensieve zekerheid is ingebouwd. Hij schakelt over van de 1-4-3-3 naar de 1-5-3-2 / 1-3-5-2 formatie. In deze formatie vervullen de vleugelverdedigers/middenvelders cruciale rol. Ze bestrijken de gehele zijde in zowel verdedigend als aanvallend opzicht. Ze worden daarin ondersteund door de drie centrale verdedigers, die zich alleen richten op de defensieve organisatie. Het middenveld wordt ingevuld door een defensieve, controlerende en aanvallende middenvelder. Ze spelen gecentreerd en wijken relatief weinig uit naar de flanken. Voorin genieten de spitsen alle vrijheid. Ze zijn vrij om te bewegen waar ze willen.

Naam: Club 2014:
 
Cillessen Ajax
Vorm Swansea City
Krul Newcastle United
 
Vlaar Aston Villa
De Vrij Feyenoord
Martins Indi Feyenoord
Janmaat Feyenoord
Kongolo Feyenoord
Blind Ajax
Veltman Ajax
Verhaegh Ausburg
 
Clasie Feyenoord
De Guzman Swansea City
Fer Norwich City
Wijnaldum PSV
Sneijder Galatasaray
De Jong AC Milan
 
Van Persie Manchester United
Kuijt Fenerbahçe
Robben Bayern München
Depay PSV
Lens Dynamo Kiev
Huntelaar Schalke 04
1-5-3-2 of 1-3-5-2 formatie
1-5-3-2 of 1-3-5-2 formatie

2. Defensieve structuren

De formatie in defensief opzicht is 1-5-3-2. De vleugelverdedigers positioneren zich naast de drie centrale verdedigers, waardoor er een lijn van vijf ontstaat. Tijdens het toernooi heeft het Nederlands elftal maar vier tegendoelpunten geïncasseerd in zeven wedstrijden. Een gemiddelde van 0.57 doelpunten tegen per wedstrijd.

1-5-3-2 formatie
1-5-3-2 formatie

2.1 OPVANGEN MET DRIE AANVALLERS

Wanneer de tegenstander ervoor kiest om de verdedigende middenvelder (6) uit te laten zakken tussen de centrale verdedigers (3 en 4), zal Sneijder de spitspositie invullen. Tegelijkertijd positioneren Van Persie en Robben zich als buitenspelers. Het Nederlands elftal verdedigt nu met drie aanvallers. Van belang is dat Robben zich zo opstelt, dat de passlijn naar de rechter vleugelverdediger (2) wordt geblokkeerd. Hetzelfde geldt voor Van Persie, die de passlijn naar de linker vleugelverdediger (5) blokkeert. Sneijder richt zich op de uitgezakte defensieve middenvelder (6).

Opvangen met drie aanvallers
Opvangen met drie aanvallers
Vervolg opvangen met drie aanvallers
Vervolg opvangen met drie aanvallers

2.2 DRUK ZETTEN MET VLEUGELVERDEDIGERS

In het voorbeeld speelt de tegenstander de linker vleugelverdediger (5) aan. De pass wordt gegeven door de linker centrale verdediger (4). Janmaat verlaat de buitenspeler (11) en zet druk op de vleugelverdediger (5). Hij blokkeert tevens de passlijn naar de buitenspeler (11). De Vrij neemt deze buitenspeler (11) over van Janmaat. Tegelijkertijd zorgt Van Persie dat de pass achterwaarts niet meer gegeven kan worden, door zich voor de linker centrale verdediger (4) te positioneren. Op het middenveld bewegen De Guzman en Sneijder naar de rechterzijde. Ze blokkeren daarbij de passmogelijkheden naar de vijandelijke middenvelders (6 en 8). De Jong geeft schuine rugdekking aan De Guzman en houdt daarnaast zijn directe tegenstander (10) in de gaten. De defensie maakt het veld klein en kantelt naar de rechterzijde, waarbij Vlaar zich ontfermt over de spits (9). Blind bewaakt de buitenspeler (7).

Druk zetten met rechter vleugelverdediger
Druk zetten met rechter vleugelverdediger
Vervolg druk zetten met rechter vleugelverdediger
Vervolg druk zetten met rechter vleugelverdediger

2.3 DOORDEKKEN LINKER CENTRALE VERDEDIGER

De buitenspeler (7) van de tegenstander wordt door de verdedigende middenvelder (6) aangespeeld (1). Deze buitenspeler (7) trekt van de rechterzijde naar het centrum om de bal te ontvangen. Martins Indi dekt door vanuit het centrum naar de buitenspeler (7). Blind blijft in de zone spelen en vangt de opkomende vleugelverdediger (2) op. Vlaar positioneert zich in de ruimte, die wordt achtergelaten door Martins Indi. De overige verdedigers (Janmaat en De Vrij) kantelen naar het centrum. Hierdoor wordt er weer een achterste lijn van vier verdedigers gevormd. De middenvelders zorgen dat de afstand tot bal klein blijft door richting de buitenspeler (7) te bewegen.

Doordekken linker centrale verdediger
Doordekken linker centrale verdediger
Vervolg doordekken linker centrale verdediger
Vervolg doordekken linker centrale verdediger

2.4 KOPPELTJES OP MIDDENVELD

Het middenveld van de tegenstander probeert door middel van positiewisselingen de defensieve structuur op het middenveld te ontregelen. De verdedigende middenvelder (6) van de tegenstander trekt weg van de bal, richting de rechterzijde van het centrum. Hij wordt gevolgd door Sneijder. De vijandelijke aanvallende middenvelder (10) positioneert zich in het centrum en wordt geschaduwd door De Jong. De vijandelijke controlerende middenvelder komt zich aanbieden bij de linker centrale verdediger (4). Deze speelt vervolgens de bal in (1). Wederom wordt de speler gevolgd, ditmaal door De Guzman. In tegenstelling tot wat veel teams doen, kiest het Nederlands elftal voornamelijk voor het vormen van koppeltjes op het middenveld. Je bent dan verantwoordelijk voor je directe tegenstander.

Koppeltjes op middenveld (3 vs 3)
Koppeltjes op middenveld (3 vs 3)
Vervolg koppeltjes op middenveld (3 vs 3)
Vervolg koppeltjes op middenveld (3 vs 3)

3. Aanvallende structuren

De formatie is in aanvallend opzicht 1-3-5-2. De vleugelverdedigers gaan dieper spelen, waardoor ze als middenvelders gaan fungeren. Tijdens het toernooi heeft het Nederlands elftal vijftien doelpunten weten te maken in een zeven wedstrijden. Dat is een gemiddelde van 2.14 doelpunten per wedstrijd.

1-3-5-2 formatie
1-3-5-2 formatie

3.1 OPBOUW VIA DE LINKERZIJDE

De aanval begint bij Vlaar. Hij speelt de Martins Indi aan (1), die onder druk wordt gezet door de spits (9) en de buitenspeler (7). De buitenspeler (7) heeft zich zo gepositioneerd dat de directe pass naar Blind niet mogelijk is. Om Blind toch te bereiken wordt de driehoek gemaakt met Sneijder (2). Sneijder kan vrijkomen door het uitzakken van De Jong naar de as van het veld. Hierdoor ontstaat er ruimte links in het centrum. Sneijder kaatst vervolgens naar de opkomende Blind (3). Robben en Van Persie spelen in tegen de vijandelijke centrale verdedigers (3 en 4) twee tegen twee. Om dit benutten biedt Robben zich aan in de bal en lokt daarmee de rechter centrale verdediger (3) met zich mee. Dit zorgt nu voor de één tegen één situatie tussen Van Persie en de linker centrale verdediger (4). Van Persie maakt de loopactie in de ruimte, die door Robben wordt achtergelaten. Blind speelt de diepe steekpass (4) en er volgt een doelkans. Op een vergelijkbare manier scoorden zowel Van Persie als Robben de eerste twee doelpunten tegen Spanje.

Opbouw via de linkerzijde
Opbouw via de linkerzijde
Vervolg opbouw via de linkerzijde
Vervolg opbouw via de linkerzijde
Eindfase opbouw via de linkerzijde
Eindfase opbouw via de linkerzijde

3.2 OPBOUW VIA DE DEFENSIEVE RUIT

Tijdens de opbouw is Martins Indi aan de bal aan de linkerzijde van het centrum. Hij zoekt de pass naar De Jong (1), die is uitgezakt naar de positie van verdedigende middenvelder in de as van het veld. De Jong zoekt gelijk De Vrij aan de rechterzijde van het centrum (2). De defensie kan door deze ruitvorm van kant verwisselen. De Vrij dribbelt vervolgens met de bal richting het middenveld (3), waar de vijandelijk controlerende middenvelder (8) zal uitstappen. Om De Guzman vrij te spelen, wordt de aanbiedende Van Persie aangespeeld (4). De spits laat hem vervolgens vallen op de Guzman (5). De linker centrale verdediger (4) moet Van Persie volgen, waardoor er ruimte valt achter de verdediging voor Robben. De Guzman zorgt voor de steekpass naar Robben (6).

Opbouw via defensieve ruit
Opbouw via defensieve ruit
Vervolg opbouw via defensieve ruit
Vervolg opbouw via defensieve ruit

3.3 AANVAL VIA BEIDE VLEUGELVERDEDIGERS

In het voorbeeld speelt Vlaar de bal naar Martins Indi (1). Martins Indi speelt vervolgens de bal langs de lijn richting Blind (2). Ondertussen positioneert Sneijder zich onder Blind. De ruimte waarin Sneijder aanspeelbaar is, wordt gemaakt door De Jong. De Jong trekt naar de as richting de positie van verdedigende middenvelder. Op het moment dat Blind onder druk wordt gezet door de vijandelijke rechter vleugelverdediger (2), speelt hij de bal naar de Sneijder (3). Sneijder kan de bal openen naar Janmaat, die vrijheid geniet aan de rechterzijde. De ruimte aan de rechterzijde wordt gecreëerd  door Van Persie, die zich aanbiedt wanneer Sneijder de bal heeft. Hierdoor moet de vijandelijke centrale verdediger (4) meelopen en moet de linker vleugelverdediger (5) de ruimte in het centrum verdedigen.

Aanval met wisselpass
Aanval met wisselpass
Vervolg aanval met wisselpass
Vervolg aanval met wisselpass

3.4 AANVAL VIA DE RECHTERZIJDE

Vaak wordt er door het Nederlands elftal een ruitvorm gevormd. In dit geval aan de rechterzijde met De Vrij, De Guzman, Janmaat en Robben. De Vrij start de aanval door De Guzman aan te spelen (1). De Guzman kaatst op de opkomende Janmaat (2). De vijandelijke vleugelverdediger (5) zet druk op Janmaat. Robben maakt de loopactie in de rug van de linker vleugelverdediger (5) en wordt door Janmaat aangespeeld (3). Robben komt vervolgens in de één tegen één situatie met de linker centrale verdediger (4). Hij wacht op de opkomende Janmaat en geeft hem de bal in de loop mee (4). Janmaat heeft nu twee opties. De voorzet naar de rand van het strafschopgebied (5), waar Sneijder een vrije schietkans krijgt. De andere opzet is de voorzet naar Van Persie (6), die sterk is op gebied van koppen.

Aanval via de rechterzijde
Aanval via de rechterzijde
Vervolg aanval via de rechterzijde
Vervolg aanval via de rechterzijde

3.5 AANVAL VIA DE UITZAKKENDE SPITS

De Jong wordt door Vlaar aangespeeld in de as van het veld (1). De Jong draait open naar de rechterzijde en speelt vervolgens Janmaat aan (2). Ondertussen zakt Robben uit richting de middenlijn, zodat hij de bal van Janmaat kan ontvangen (3). De Guzman maakt de loopactie richting de rechterzijde, waar nu de ruimte ligt. Robben speelt de bal in de diepte naar de lopende De Guzman (4). Sneijder en Van Persie kiezen positie nabij het strafschopgebied. Ze fungeren als bliksemafleiders, want de bal gaat terug naar Robben (5). Robben komt nu in een zeer gevaarlijke schietpositie (6).

Aanval via de uitzakkende spits
Aanval via de uitzakkende spits
Vervolg aanval via de uitzakkende spits
Vervolg aanval via de uitzakkende spits
Eindfase aanval via de uitzakkende spits
Eindfase aanval via de uitzakkende spits

4. Countermogelijkheden

4.1 ONDERSCHEPPING BIJ DE MIDDENVELDER

De vleugelverdediger (2) van de tegenstander speelt de bal zijwaarts (1) naar de aanvallende middenvelder (10). Sneijder verovert de bal van de aanvallende middenvelder (10). Direct na de onderschepping zoekt Sneijder de steekpass op de lopende Robben (2). Van Persie beweegt richting de linkerzijde om te zorgen dat Robben in de één tegen één situatie komt met de linker centrale verdediger (4). Het Nederlands elftal scoorde op deze manier het vijfde doelpunt tegen Spanje.

Onderschepping op het middenveld
Onderschepping op het middenveld

5. Afsluitende woorden

Van Gaal heeft zijn elftal op de juiste manier geprepareerd. Door in de 1-5-3-2/ 1-3-5-2 te gaan spelen is er meer defensieve zekerheid ingebouwd. Daarnaast wisten verschillende spelers op het toernooi te excelleren. Het beste voorbeeld hiervan is Robben, die zijn absolute wereldklasse toonde. Ook hebben veel spelers een transfer afgedwongen door hun prestaties tijden WK. Denk hierbij aan Blind (Manchester United) en De Vrij (Lazio).
Al met Al kunnen de Nederlandse fans trots zijn op de derde plek van het Nederlands elftal.

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.